Các loại cổ phiếu ở Việt Nam được hầu hết các nhà đầu tư mới tham gia thị trường và mọi người thường nghĩ đến là các cổ phiếu được niêm yết công khai được giao dịch trên thị trường chứng khoán. Tuy nhiên, có nhiều loại cổ phiếu khác nhau trên thị trường chứng khoán Việt Nam, mọi người nên tìm hiểu các đặc điểm phân loại các loại cổ phiếu khác nhau để có thể xác định khi nào nên đầu tư, đầu tư loại nào và biến chúng thành một khoản đầu tư sinh lời cao.
Dưới đây, chúng tôi phân loại các cổ phiếu ở Việt Nam cho những nhà đầu tư mới tham gia thị trường tìm hiểu, tránh nhầm lẫn và có quyết định đầu tư vào một loại cổ phiếu phù hợp với nhu cầu của mình..
Một số lợi ích của việc phân loại cổ phiếu
- Hiểu các loại cổ phiếu khác nhau có thể giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định đầu tư sáng suốt hơn và giảm rủi ro cho danh mục đầu tư của mình.
- Cổ phiếu ưu đãi mang lại cho người sở hữu các khoản thanh toán cổ tức thường xuyên trước khi cổ tức được phát hành cho các cổ đông phổ thông nhưng không cung cấp quyền biểu quyết.
- Cổ phiếu thu nhập mang lại thu nhập thường xuyên bằng cách phân chia lợi nhuận của công ty, hoặc tiền mặt dư thừa, thông qua cổ tức cao hơn mức trung bình của thị trường.
- Cổ phiếu blue-chip là cổ phiếu của các công ty có hoạt động kinh doanh tốt với vốn hóa thị trường lớn.
- Cổ phiếu ESG thuộc nhóm bảo vệ môi trường, công bằng xã hội và thực hành quản lý có đạo đức(loại cổ phiếu này chưa có nhiều trên thị trường chứng khoán Việt Nam).
Cổ phiếu phổ thông
Cổ phiếu phổ thông thể hiện quyền sở hữu một phần trong công ty, loại cổ phiếu này cho phép các nhà đầu tư thu được lợi nhuận khi hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp có lãi và thường được trả bằng cổ tức. Các cổ đông phổ thông bầu ra hội đồng quản trị của công ty và biểu quyết về các chính sách của công ty.
Những người nắm giữ loại cổ phiếu phổ thông này có quyền đối với tài sản của công ty khi thanh lý, nhưng chỉ sau khi các cổ đông nắm giữ cổ phiếu ưu đãi và những người nắm giữ nợ khác đã được thanh toán. Người sáng lập công ty và nhân viên trong công ty thường nhận được cổ phiếu phổ thông.
Cổ phiếu ưu đãi
Cổ phiếu ưu đãi cho phép người nắm giữ được thanh toán cổ tức thường xuyên trước khi cổ tức được phát hành cho các cổ đông phổ thông. Như đã đề cập ở trên, cổ đông nắm giữ cổ phiếu ưu đãi cũng được hoàn trả trước nếu công ty giải thể hoặc phá sản. Cổ phiếu ưu đãi không có quyền biểu quyết và phù hợp với các nhà đầu tư đang tìm kiếm nguồn thu nhập thụ động đáng tin cậy .
Có nhiều công ty cung cấp cả cổ phiếu phổ thông và cổ phiếu ưu đãi, bạn có thể lựa chọn những công ty có giá cổ phiếu phù hợp để đầu tư.
Cổ phiếu tăng trưởng
Cổ phiếu tăng trưởng là loại cổ phiếu dự kiến sẽ tăng trưởng với tốc độ nhanh hơn so với thị trường. Nói chung, các cổ phiếu tăng trưởng có xu hướng hoạt động tốt hơn trong thời kỳ mở rộng kinh tế và khi lãi suất ngân hàng thấp.
Chẳng hạn, cổ phiếu của các công ty công nghệ đã tăng trưởng vượt trội đáng kể trong những năm gần đây, được thúc đẩy bởi nền kinh tế mạnh mẽ và khả năng tiếp cận nguồn vốn rẻ. Ở thị trường chứng khoán Việt Nam có cổ phiếu của FPT, TGDĐ,… có mức tăng trưởng khá tốt.
Cổ phiếu giá trị
Cổ phiếu giá trị là loại cổ phiếu được giao dịch với mức giá thấp so với cổ tức, doanh thu, thu nhập của công ty, thường có định giá hấp dẫn hơn so với thị trường. Một số ngành như tài chính, chăm sóc sức khỏe và năng lượng có xu hướng hoạt động tốt hơn trong thời kỳ phục hồi kinh tế, vì chúng thường tạo ra dòng thu nhập đáng tin cậy.
Cổ phiếu tăng trưởng vượt trội hơn cổ phiếu giá trị vào khoảng từ 2-3,5 điểm phần trăm trong khoảng thời gian 10 năm.
Cổ phiếu thu nhập
Cổ phiếu thu nhập là cổ phiếu mang lại thu nhập thường xuyên bằng cách phân phối lợi nhuận của công ty, hoặc tiền mặt dư thừa, thông qua việc chi trả cổ tức cho cổ đông cao hơn mức trung bình của thị trường.
Thông thường, những cổ phiếu này có độ biến động thấp hơn và ít tăng giá trị vốn hơn so với cổ phiếu tăng trưởng, khiến chúng trở nên phù hợp với các nhà đầu tư mới hay những nhà đầu tư lớn tuổi, ít vốn ngại rủi ro, những người tìm kiếm nguồn thu nhập thường xuyên. Các nhà đầu tư có thể tiếp cận các loại cổ phiếu này thông qua việc đầu tư vào các quỹ ETF.
Cổ phiếu blue-chip
Cổ phiếu blue-chip là các công ty có hoạt động kinh doanh tốt và có vốn hóa thị trường lớn, thường nằm trong nhóm VN 30. Họ có thành tích lâu dài trong việc tạo ra thu nhập đáng tin cậy và dẫn đầu trong ngành hoặc lĩnh vực của họ. Các nhà đầu tư thận trọng có thể tăng tỷ trọng danh mục đầu tư của họ bằng các cổ phiếu blue-chip, đặc biệt là trong các giai đoạn không chắc chắn. Một số ví dụ về cổ phiếu blue-chip như FPT, VINAMILK, VIETCOMBANK,…
Cổ phiếu theo chu kỳ và không theo chu kỳ
Cổ phiếu theo chu kỳ chịu ảnh hưởng trực tiếp bởi hoạt động của nền kinh tế và thường tuân theo các chu kỳ kinh tế thế giới, đạt đỉnh, suy thoái và phục hồi. Chúng thường chịu nhiều biến động hơn và có thu nhập cao hơn so với các cổ phiếu khác trong thời kỳ kinh tế mạnh và khi người tiêu dùng có thu nhập cao hơn và ngược lại. Các loại cổ phiếu theo chu kỳ thường là các nhà sản xuất điện thoại di động, các công ty lớn về dụng cụ thể thao…
Đối với các cổ phiếu không theo chu kỳ là những cổ phiếu hoạt động trong các ngành không bị ảnh hưởng bởi suy thoái và có xu hướng hoạt động khá tốt bất kể nền kinh tế như thế nào.
Các cổ phiếu không theo chu kỳ thường hoạt động tốt hơn các cổ phiếu theo chu kỳ trong thời kỳ suy thoái kinh tế do nhu cầu đối với các sản phẩm và dịch vụ cốt lõi vẫn tương đối ổn định. Các cổ phiếu không theo chu kỳ thường có vốn hóa lớn như công ty chăm sóc cá nhân lớn, các nhà sản xuất nước giải khát, các công ty về nhu cầu cơ bản …
Cổ phiếu phòng thủ
Cổ phiếu phòng thủ thường mang lại lợi nhuận nhất quán trong hầu hết các điều kiện kinh tế và biến động của thị trường chứng khoán. Các công ty này thường bán các sản phẩm và dịch vụ thiết yếu, chẳng hạn như mặt hàng thiết yếu của người tiêu dùng, chăm sóc sức khỏe, tiện ích…
Các cổ phiếu phòng thủ có thể giúp nhà đầu tư nhỏ lẻ, không am hiểu về thị trường hoặc những nhà đầu tư cần bảo toàn vốn muốn bảo vệ danh mục đầu tư của mình khỏi những tổn thất nặng nề trong quá trình bán tháo hoặc thị trường giá xuống.
Cổ phiếu phòng thủ cũng có thể là cổ phiếu có giá trị, cổ phiếu thu nhập, cổ phiếu không theo chu kỳ hoặc cổ phiếu blue-chip. Những công ty lớn về lĩnh vực viễn thông, các công ty đa quốc gia về chăm sóc sức khỏe,… nằm trong số các cổ phiếu phòng thủ.
Các cổ phiếu phòng thủ ít có khả năng phải đối mặt với phá sản vì khả năng tạo ra lợi nhuận ổn định ngay cả trong thời kỳ kinh tế suy thoái.
Cổ phiếu IPO
Cổ phiếu IPO là khi một công ty ra mắt công chúng, nó sẽ phát hành cổ phiếu thông qua đợt chào bán lần đầu ra công chúng thì được gọi là cổ phiếu IPO. Cổ phiếu IPO thường được phân bổ với mức chiết khấu trước khi cổ phiếu của công ty niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán.
Nó cũng có thể có lịch trình trao quyền cho cổ đông để ngăn các nhà đầu tư bán tất cả cổ phiếu của họ khi cổ phiếu bắt đầu giao dịch. Báo chí và các nhà bình luận thị trường thường sử dụng thuật ngữ cổ phiếu IPO khi đề cập đến các cổ phiếu mới được niêm yết.
Cổ phiếu “Lởm-Penny”
Cổ phiếu penny hay “lởm” theo thuật ngữ của những nhà đầu tư là loại cổ phiếu có vốn chủ sở hữu có giá trị thấp và được coi là có tính đầu cơ cao. Mặc dù một số cổ phiếu giá rẻ được giao dịch trên các sàn giao dịch lớn, nhưng nhiều cổ phiếu penny được giao dịch thông qua OTC.
Các nhà đầu tư cá nhân hay những nhà đầu tư mới cần sự chắc chắn, ổn định không hoặc sử dụng lệnh giới hạn khi đặt lệnh mua và bán đối với cổ phiếu penny(cổ phiếu lởm), vì chúng thường có mức chênh lệch lớn giữa giá mua và giá bán, chúng là loại cổ phiếu được các nhóm đầu cơ hay còn gọi là “Lái” làm giá.
Cổ phiếu ESG
Cổ phiếu ESG được viết tắt từ E-Environmental (Môi trường); S-Social (Xã hội) và G-Governance (Quản trị doanh nghiệp) và thực hành quản lý có đạo đức. Chẳng hạn, một cổ phiếu ESG có thể là một công ty đồng ý giảm lượng khí thải carbon với tốc độ cao hơn so với mục tiêu của quốc gia, quốc tế, ngành hoặc một công ty sản xuất thiết bị cho cơ sở hạ tầng năng lượng tái tạo. Những loại cổ phiếu này chưa được phổ biến trên thị trường chứng khoán Việt Nam.
Một số câu hỏi thường gặp về các loại cổ phiếu ở Việt Nam
Sự khác biệt chính giữa Cổ phiếu phổ thông và Cổ phiếu ưu đãi là gì?
Cổ phiếu ưu đãi mang lại cho người nắm giữ quyền ưu tiên đối với thu nhập của công ty nhưng không cung cấp quyền biểu quyết như cổ phiếu phổ thông.
Cổ phiếu thu nhập phù hợp với loại nhà đầu tư nào?
Cổ phiếu thu nhập phù hợp với các nhà đầu tư không thích rủi ro, những người tìm kiếm thu nhập thường xuyên thông qua chi trả cổ tức.
Đặc điểm chính của cổ phiếu phòng thủ là gì?
Cổ phiếu phòng thủ thường mang lại lợi nhuận nhất quán trong hầu hết các điều kiện kinh tế và biến động của thị trường chứng khoán.
Tôi có thể mua cổ phiếu Penny đầu cơ ở đâu?
Các nhà đầu tư có thể mua cổ phiếu penny có tính đầu cơ thông qua một thị trường giao dịch tự do (OTC) trên sàn giao dịch HOSE hay HNX.
Kết luận về việc phân loại các loại cổ Phiếu ở Việt Nam
Hiểu được sự khác biệt chính giữa các loại cổ phiếu trên thị trường chứng khoán Việt Nam giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định đầu tư sáng suốt hơn và quản lý rủi ro trong danh mục đầu tư của mình.
Cùng với việc mua trực tiếp các loại cổ phiếu khác nhau, các nhà đầu tư có thể đạt được mức độ lợi nhuận ổn định bằng việc mua các loại cổ phiếu đầu ngành hay thông qua việc đầu tư vào các quỹ ETF.
(alobendo)